Categorie: Borstkanker

Als borstkanker of eierstokkanker veel voorkomt in je familie, hangen ingrijpende beslissingen over preventieve operaties aan borsten of eierstokken af van goed advies over hoe hoog het risico op kanker precies is. Vooralsnog is echter onduidelijk waarom sommige vrouwen een hoog en andere een veel lager risico lopen.

Hiervoor is veel meer informatie nodig, niet alleen over de erfelijke oorzaken, zoals veranderingen (mutaties) in bepaalde genen, maar ook over leefgewoonten. Deze week start daarom de Hebon-studie, een grootschalig onderzoek onder families met een verhoogd risico op borst- en eierstokkanker. Ruim 30.000 vrouwen (en 6.000 mannen) ontvangen deze maand en in het voorjaar van 2013 een uitnodiging om deel te nemen.

Leden van families waarin veel borst- en eierstokkanker voorkomt kunnen zich sinds midden jaren negentig laten testen door middel van erfelijkheidsonderzoek. Veranderingen (mutaties) in de zogenaamde BRCA1- en BRCA2-genen worden echter maar in een klein deel van de families gevonden. Onderzoeker Matti Rookus: “Met de Hebon-studie proberen we de kennis over erfelijke oorzaken te vergroten, waardoor in de toekomst niet alleen de BRCA1/2-families, maar ook andere belaste families goed geïnformeerd kunnen worden.”

Lees verder op de website van het NKI-AVL.

Vrouwen die hebben deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, lopen de helft minder risico om te overlijden aan borstkanker. Tot deze conclusie komen onderzoekers van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van Erasmus MC. Zij publiceren hun bevindingen online in het internationale tijdschrift Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention. Dit onderzoek vond plaats in opdracht van RIVM.

Vrouwen bij wie borstkanker wordt geconstateerd en die voorafgaand aan die diagnose minstens driemaal hebben deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker, blijken in dit onderzoek 49% minder kans te hebben om te overlijden aan deze aandoening. Voor vrouwen die wat ouder waren, tussen de 70 en 75 jaar, blijkt het effect van borstkankerscreening nog groter. Bij hen nam het risico om te overlijden aan borstkanker met 84% af. Voor de wat jongere vrouwen, tussen 50 en 69 jaar, ligt dat percentage wat lager, namelijk 39 procent. Nog steeds echter een belangrijke verlaging van het risico op overlijden.

Prof. dr. Harry de Koning, bijzonder hoogleraar Vroegopsporing van ziekten: “De uitkomsten van dit onderzoek tonen aan hoe belangrijk het is dat er bevolkingsonderzoek naar borstkanker plaatsvindt. We zien nu hoezeer het bevolkingsonderzoek het risico op het overlijden aan borstkanker vermindert. De deelname aan het bevolkingsonderzoek in Nederland is al heel hoog. Ruim 80% van de vrouwen uit de doelgroep nemen eraan deel. Dit aantal zou natuurlijk nog verder omhoog kunnen, dan verlagen nog meer vrouwen hun risico om aan borstkanker te overlijden.”

De Erasmus MC onderzoekers bestudeerden de gegevens van 755 patiënten in de regio Zuid-West Nederland, die waren overleden aan borstkanker tussen 1995 en 2003. Deze gegevens legden zij naast die van een controlegroep van 3.739 vrouwen. Bij 29,8 procent van de 755 vrouwen die waren overleden aan borstkanker, werd hun aandoening geconstateerd tijdens de screening, bij 34,3 procent gebeurde dit tussen de screenings door en 35,9 procent van deze vrouwen had nooit deelgenomen aan screening. Het verst gevorderde stadium van borstkanker, type IV, werd vooral in die laatste groep gevonden, namelijk 29,5%, tegenover slechts 5,3 procent in de groep vrouwen die wel hadden deelgenomen aan screening.
[Erasmus MC]

Met een subsidie van bijna 500.000 euro van KWF Kankerbestrijding gaat het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) onderzoek doen naar borstkanker bij oudere vrouwen. Wetenschappers zullen een groep van 650 oudere borstkankerpatiënten vergelijken met een even oude groep vrouwen zónder borstkanker. Doel is te achterhalen wat de fysieke, cognitieve en sociale effecten zijn van de diagnose en behandeling van borstkanker bij ouderen.

Functioneren bij borstkanker
Dr. Gerrit-Jan Liefers (LUMC), een van de hoofdonderzoekers: “Als kwetsbare ouderen borstkanker krijgen, kan dat de druppel zijn waardoor ze moeten verhuizen naar een verpleeghuis.” Toch is er over de effecten van borstkanker bij deze groep maar weinig bekend. De LUMC’ers gaan dit nu met gevalideerde meetmethoden onderzoeken, bijvoorbeeld met vragenlijsten over het fysieke, cognitieve en sociale functioneren en met testen als een opsta-test – hoe snel kan iemand opstaan uit zijn stoel? Als bekend is op welke gebieden de oudere patiënten slechter gaan functioneren na de behandeling voor borstkanker, zal een vervolgstudie moeten uitwijzen hoe dat functioneren verbeterd kan worden.

Samenwerking
Voor dit onderzoek werken de afdelingen Heelkunde, Medische Besliskunde, Ouderengeneeskunde, Klinische Oncologie en Huisartsgeneeskunde van het LUMC samen. Binnen het LUMC is op heel veel afdelingen specifieke ouderenkennis beschikbaar. Dit onderzoek maakt daar goed gebruik van. Daarnaast sluit het onderzoek ook goed aan op het lopende FOCUS-onderzoek naar de epidemiologische en moleculaire achtergrond van borstkanker bij ouderen, ook gecoördineerd door het LUMC.

Alpe d’Huzes
De subsidie is afkomstig van de opbrengst van de Alpe d’Huzes, een jaarlijks evenement waarbij wielrenners op één dag minimaal zes maal de Alpe d’Huez beklimmen. Zij doen dat om geld in te zamelen voor onderzoek naar kanker.
[LUMC]

Mark Stoutjesdijk onderzocht de toepassing van MRI van de borst en naar computer ondersteunde diagnose (CAD) om de beoordeling van deze onderzoeken te verbeteren. Hij beoordeelde om te beginnen de waarde van een jaarlijks MRI-borstonderzoek bij vrouwen met familiair verhoogde kans op borstkanker. MRI bleek accurater in het detecteren van borstkanker dan mammografie bij deze vrouwen.

Hierna bekeek hij of gevonden afwijkingen op reproduceerbare wijze werden beschreven bij de beoordeling door de radioloog. Verrassend genoeg bleek sprake van behoorlijke variatie in de beschrijvingen, van zelfs van “eenvoudige” kenmerken van de afwijkingen. Daarom probeerde Stoutjesdijk de reproduceerbaarheid te verbeteren, middels CAD. De CAD- toepassing zou moeten kunnen beoordelen wat de signaalintensiteit is van de afwijking, op verschillende momenten na toediening van een contrastmiddel. Bovendien zou de methode de kans op een kwaadaardige tumor moeten geven. De toepassing van Mean Shift Clustering, gevolgd door iteratieve selectie van het meest verdachte stukje tumor, gaf in een initiële studie acceptabele resultaten.

De techniek werd in een vervolgstudie verder verbeterd, en bovendien vergeleken met de kwaliteit van beoordeling door radiologen zoals beschreven in de literatuur. Deze uiteindelijke CAD- toepassing om aankleuring te beoordelen, kan gebruikt worden voor alle typen afwijkingen en blijkt vergelijkbare resultaten te behalen vergeleken met radiologen die bovendien de vorm van de afwijking betrekken in hun beoordeling.

Promotie drs. ir. M.J. Stoutjesdijk
Automated analysis of contrast enhancement in magnetic resonance imaging of the breast
16 november 2011
Promotors: prof. dr. J.O. Barentz, prof. dr. N. Karssemeijer
Copromotors: dr. H.J. Huisman
[Radboud Universiteit]